Waar is spinoza begraven
Hij geldt als een van de invloedrijkste filosofen en denkers uit de Nederlandse geschiedenis: Baruch Spinoza (), ook wel Benedictus de Spinoza genoemd. Spinoza was een veelzijdig denker en doener. Niet alleen was hij filosoof en wiskundige, ook dacht hij diepgaand na over politieke en economische vraagstukken en was politiek denker en werkte hij als lenzenslijper.
Samen met René Descartes () en Gottfried Wilhelm Leibniz () behoort Spinoza tot de belangrijkste filosofen van het rationalisme en legde hij met zijn klemtoon op de rede (&#;Durf te denken!&#;) mede een basis voor de Verlichting in de achttiende eeuw. Spinoza borduurde onder meer voort op de filosofie van Aristoteles, maar liet zich ook sterk inspireren door denkers als Plato, Descartes, Thomas Hobbes () en Hugo de Groot ().
Centrale thema&#;s in zijn filosofie waren de noties God en de rol en betekenis van vrijheid en tolerantie in het leven. Spinoza werd door onderzoekers wel beschouwd als de eerste filosoof die het atheïsme in een filosofisch systeem goot &#; onder meer door Pierre Bayle (
Spinoza
Het leven van Baruch Spinoza
Nederlands bekendste filosoof werd in geboren te Amsterdam als zoon van een vermogend koopman, die als vluchteling naar Nederland was gekomen. Aan de naam is al wel te merken dat hij van Joods-Portugese afkomst is.
Spinoza werd opgevoed om samen met zijn broer d zaak van zijn vader over te nemen, maar hij gooide zelf roet in het eten. Toen hij namelijk na de dood van zijn vader samen met broer Gabriel twee jaar de zaak van zijn vader had gerund werd hij uit de joodse gemeenschap gestoten en in de ban gedaan vanwege zijn kijk op religie die als ketterij werd beschouwd. Grof gezegd vond hij dat het christendom en het jodendom alleen voorbestonden als godsdienst door de eeuwenoude gedachten en doorgegeven rituelen. Hij vond de bijbel ook geen betrouwbare bron om naar te leven, dit document was ten tijde van Spinoza ook al meer dan jaar oud en volgens hem, dus niet erg betrouwbaar. Hij geloofde ook niet in een persoonlijke en scheppende god, maar dat God in alles was en alles in God.
Door de tegenstand van zijn omgeving, zelfs zijn familie die hem op zeker moment zelfs wilden onteren op grond van zijn denkbeelden trok zich terug in Rijnsburg, bij Leiden. Hij besteedde zijn tij aan filosofische discussies met vrienden en het schrijven van
Nooit is Spinoza zo veel recht gedaan als in de nieuwe biografie van Jonathan Israel
Nederland is een vrij land, met tolerante mensen. Dat is een beeld van onszelf dat we koesteren en graag uitdragen: Nederland als voorbeeld voor de rest van de wereld. De historische wortels van die cultuur van vrijheid zouden teruggaan tot Spinoza, de grote 17de-eeuwse filosoof die een prominente plek kreeg in de Canon van Nederland.
Aan de vooravond van de Spinozamaand, die volgende week begint, is nu een nieuwe biografie van Spinoza verschenen: Spinoza – Life and Legacy, geschreven door de Britse historicus Jonathan Israel.
In sommige opzichten lijkt Israels indrukwekkende biografie van Spinoza () ons verheven zelfbeeld te bevestigen. Opnieuw presenteert Israel de filosoof als de grondlegger van een radicale Verlichting die alleen in de Nederlandse Republiek van de zeventiende eeuw tot stand kon komen en een drijvende kracht zou worden achter het moderne denken.
Over de auteur
Ronald van Raak schrijft voor de Volkskrant over filosofie. Hij is hoogleraar Erasmiaanse waarden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij schreef onder meer Denken op de dijken – Het Nederland van de filosofen.
Toch geeft Spinoza – Life and Legacy geen aanleiding tot zelfgenoegzaamheid. Dat komt do
Levendige biografie van Spinoza neemt ons mee naar een wereld vol verbanningen en geloofstwisten
De auteur
Ian Buruma is een van de invloedrijkste intellectuelen van dit moment. Hij publiceerde tientallen boeken over Japan, religie, cultuur en vrijheid, waaronder het beroemde Occidentalisme. Het Westen in de ogen van zijn vijanden (), dat hij schreef met filosoof Avishai Margalit. In ontving Buruma de prestigieuze Erasmusprijs.
Buruma groeide op in Den Haag en, leuk detail, ging als kind vaak spelen in een huis dat nog van de schilder Paulus Potter was geweest, om de hoek bij het sterfhuis van Spinoza aan de Paviljoensgracht. In de houding van twee van zijn grootvaders – de een Joods, de ander een doopsgezinde dominee – herkent Buruma de verdraagzame houding van Spinoza.
Het onderwerp
Spinoza. Filosoof van de vrijheid is Buruma’s biografie van Spinoza. Het boek verscheen in een reeks over Joodse levens, onder meer die van de door Spinoza geïnspireerde Freud, Marx en Einstein.
Spinoza was geen gelovige Jood en wilde ook niet Joods leven. Maar hij groeide wel op in de Joodse gemeenschap en werd door zijn tijdgenoten ook als Jood gezien. Dit bepaalt Buruma’s insteek: hij besteedt aandacht aan Spinoza’s Joodse leven in Amsterdam, zijn kritische verhouding tot Joodse rite
Spinoza
Verstoten
Benedictus de Spinoza wordt in in Amsterdam geboren als Baruch d’Espinoza, zoon van uit Portugal gevluchte Joodse ouders. Hij krijgt een joods-religieuze opvoeding. Thuis spreekt hij Portugees, daarnaast leert hij Nederlands, Spaans, Hebreeuws en Latijn, de taal waarin hij later zal schrijven. Hij is geïnteresseerd in filosofie en laat zich al vroeg kritisch uit over traditionele joodse standpunten. De joodse bijbel, de Thora, is in zijn ogen een product van de menselijke fantasie. Ook wil hij zich niet houden aan de strenge uiterlijke eisen en voorschriften van de joodse traditie. Op jarige leeftijd wordt hij verstoten uit de joodse gemeenschap. Daardoor mag zelfs zijn familie niet meer met hem omgaan. Hij vertrekt noodgedwongen van Amsterdam naar Rijnsburg en verhuist later naar Den Haag. Hij verdient de kost met het slijpen van brillenglazen en lenzen voor microscopen, onder meer voor Christiaan Huygens.
Tolerantie
Spinoza is niet de enige die afstand wil nemen van vaststaande denkbeelden en hij krijgt steun van verschillende aanhangers, die zich net als hij losmaken van filosofische en godsdienstige tradities. In zijn Tractatus theologico-politicus geeft Spinoza in een aanzet tot een vrijere uitleg van de Bijbel. Hij spreekt zich uit voor de dem