Boeken van karl marx
De Sovjet-Unie was gebaseerd op de denkbeelden van Karl Marx. Maar eigenlijk had Marx niet zo’n samenhangende theorie als zijn communistische aanhangers meenden. Sterker nog: zelf zei hij ooit: ‘Als iets zeker is, dan is het dat ik zelf geen marxist ben.’
Dit artikel krijgt u van ons cadeau
Wilt u ook toegang tot HN Actueel? Hiermee leest u dagelijks geschiedenisverhalen met een actuele aanleiding op onze website en ontvangt u exclusieve nieuwsbrieven. U kunt de eerste maand onbeperkt lezen voor € 1, Sluit hier een abonnement af en u heeft direct toegang.
De Duitse filosoof en journalist Karl Marx (–) beschikte over een razendsnelle intelligentie en een mateloze intellectuele nieuwsgierigheid. Hij schreef vlot en was een briljant polemist. Daarnaast bezat hij een immense geldingsdrang, was hij volstrekt allergisch voor kritiek of tegenspraak, en speelde hij bij voorkeur op de man in plaats van op de bal. Tegenstanders die toevallig Joods of Russisch waren kregen onmiddellijk alle denkbare stereotyperende beledigingen over zich heen – terwijl zijn vader een bekeerde Jood was.
Omdat Marx al vroeg radicale ideeën verkondigde, kon hij een academische carrière wel vergeten. In het koninkrijk Pruisen waaide na de napoleontische oorlogen een reactionaire wind. Eind g
Karl Marx
Karl Marx () was een Duitseschrijver, filosoof en socioloog die samen met Friedrich Engels gezien wordt als de grondlegger van het marxisme, communisme en socialisme. Ook was hij schrijver van boeken over zijn ideeën, zoals het driedelig werk Das Kapital (verschenen tussen en ) en het Communistisch Manifest (). Marx was van Joodse afkomst, en hij was atheïstisch. Hij geloofde dat de arbeider binnen het kapitalistisch systeem altijd uitgebuit wordt en uiteindelijk in opstand zal komen. Deze opstand zou leiden tot een communistische revolutie waarbij de arbeider zelf de productiemiddelen in handen krijgt. Volgens Marx werd de mens pas echt bevrijd als het geloof in God werd beëindigd, want geloof was volgens Marx een middel om het volk dom te houden.
Hij werkte veel samen met de Duitse denker Friedrich Engels. De ideeën van Marx en Engels stelden dat de geschiedenis bepaald werd door de evolutie van de economie en zou uitlopen op een revolutie van de arbeiders. Marx en Engels hadden grote invloed op de politiek.
Marx ligt begraven in Highgate Cemetry, de bekendste begraafplaats van Londen.
Biografie
Marx was geboren op 5 mei Hij groeide op in een gezin dat zekere welstand genoot maar niet rijk was.
Media
Video's
Informatie
Voor mijn moeder en mijn dochter
1
Inleiding
Zijn lijfspreuk was ‘De omnibus dubitandum’: aan alles moet getwijfeld worden. Maar nergens in zijn geschriften treft men ook maar een spoor van twijfel aan. De enige vragen die in zijn werken voorkomen zijn retorisch van aard. Hij zette uiteen wat vanzelfsprekend had moeten zijn. Ook waar hij naar eigen overtuiging nieuwe paden betrad, ging het om waarheden die er al waren. Hij bedacht geen theorie; hij ontdekte haar, als de prins Doornroosje.
Hij schreef het beroemdste politieke pamflet aller tijden, maar het werd niet gelezen in de tijd waarvoor het geschreven was. De frasen uit zijn theorieën zijn onderdeel geworden van het politieke vocabularium van de twintigste eeuw, maar deze theorieën zelf zijn allerminst duidelijk. Als het te ver gaat te stellen dat hij door de meeste van zijn navolgers is misverstaan, dan is het toch zeker zo dat al honderd jaar over de ware uitleg van zijn intellectuele erfenis wordt gevochten. Tezelfdertijd is de dubbelzinnigheid van zijn vertoog een van de belangrijkste oorzaken van zijn succes.
De revoluties die hij voorzag vonden plaats waar ze volgens zijn theorie uitgesloten waren. De burgerlijke samenleving, waarvan hij het laatste stadium dacht te be
Beroemd door de vijand
Voor de status van Karl Marx was een paradoxaal jaar. Enerzijds betekende de val van de Muur een eclatante bevestiging van zijn en Engels’ profetie uit In Het communistisch manifest, nog altijd een meesterstuk van zelfverzekerd en intimiderend retorisch vernuft, gaven ze de burgerij alle lof die ze als actieve, dynamische klasse verdiende. Zonder burgerij geen vooruitgang, en zonder vooruitgang geen socialisme. De burgerij zou dankzij de voorspelbare, want ‘wetmatig’ verlopende dynamisering van de economie, alle statische, patriarchale, feodale verhoudingen verpulveren. Zij zou ‘door de snelle verbetering van alle productiewerktuigen, door de oneindig vergemakkelijkte communicatie, alle, ook de meest barbaarse naties binnen de civilisatie’ trekken.
Anderzijds kwam er door de val van de Muur een eind aan het communistische imperium in Oost-Europa dat pretendeerde gebaseerd te zijn op de geschriften van Marx en Engels. Als bron van ideologische wijsheid hadden zij, behalve in China en Noord-Korea, voortaan afgedaan. Niemand geloofde meer in ‘de volledig geplande organisatie van de arbeid’ (Marx), respectievelijk de maakbare samenleving; de staat ‘stierf af’, zij het op een wat andere manier dan ruim
Geschiedenis van het marxisme van Leszek Kolakowski (Utrecht /). Hetzelfde terrein wordt bestreken door het eveneens briljante, maar soms zeer persoonlijke Marxism. A Historical and Critical Study van George Lichtheim (Londen ). Waardevol is ook Karl Marx und der Marxismus van Iring Fetscher (München ).
De meest recente grote studie over de verhouding tussen Marx en Hegel is John Plamenatz, Karl Marx's Philosophy of Man (Oxford ). Daarnaast is buitengewoon interessant Lucio Coletti, Il Marxismo e Hegel (Bari ), waarvan het tweede deel in het Engels verscheen als Marxism and Hegel (Londen ). Van belang is nog steeds Philosophy and Myth in Karl Marx van Robert C. Tucker (Londen ).
De orthodox-marxistische visie op de economische theorie van Marx is te vinden in het klassieke boek van Paul Sweezy, The Theory of Capitalist Development (New York ). Uit hetzelfde jaar dateert het nog steeds interessante An Essay on Marxian Economics van Joan Robinson (Londen). Een originele studie over de verhouding tussen de economische en sociaal-politieke denkbeelden van Marx biedt Marx: his Theory and its Context (Londen ) van Angus Walker. Veruit de beste uiteenzetting van de politieke economie van Marx is te vinden in het desbetreffende hoofdstuk van Mark Blaug, Eco