Kader abdolah gezin

Inhoudsopgave

Over het vertalen van het werk van Kader Abdolah

Elisabetta Svaluto Moreolo

Voordat ik nader inga op het vertalen van Kader Abdolahs werk, wil ik graag verduidelijken dat het onderstaande een persoonlijk relaas is van zijn Italiaanse vertaalster en geen wetenschappelijke analyse van de specifieke vertaalproblematiek in zijn proza.

In vroeg uitgeverij Iperborea mij om De reis van de lege flessen te lezen met het oog op een eventuele vertaling. Ik las de novelle en was op slag verkocht door zowel het verhaal als de persoonlijke geschiedenis van de auteur. Ik vond het verhaal diep ontroerend én poëtisch, dat laatste mede dankzij Abdolahs bijzonder sobere taalgebruik. Nadat ik verslag had gedaan was ook de uitgever gefascineerd door het verhaal en de biografie van Abdolah en besloot het boek in vertaling te publiceren.

Vertaalproblematiek en vertaalstrategie
Aanvankelijk aarzelde ik hoe ik De reis van de lege flessen het best kon vertalen; die korte zinnen, die simpele en dikwijls herhaalde woorden, de elementaire zinsbouw en de lange pauzes en stiltes tussen de zinnen – hoe kon ik de nuchtere, aarzelende, bijna terughoudende taal van de auteur reproduceren? Hoe kon ik zijn poëtische stijl weergeven? Ik moest mijn best doen om naar de ‘stem van het boek

Willem Bongers
Wie is ‘Kader Abdolah’?

In de literaire wereld is het hebben van een of meerdere pseudoniemen eerder regel dan uitzondering. Het is daarom opvallend dat er in de literatuurwetenschap nog weinig aandacht is besteed aan het pseudoniemgebruik onder auteurs. Willem Bongers, programmeur van het Vlaams-Nederlands cultuurplatform Huis deBuren, geeft echter aan dat nadere bestudering van het pseudoniem vanuit literatuursociologisch standpunt interessante informatie kan opleveren omtrent de positie-inname van de auteur. De auteur die Bongers in dit artikel onder de loep neemt is Hossein Sadjadi Ghaemmaghami Farahani, oftewel Kader Abdolah.

Het pseudoniem als positie-inname

In de wereld van de kunst zijn pseudoniemen zo gangbaar dat we er bijna niet bij stilstaan. Toch is er eigenlijk iets vreemds aan de hand, iets wat je aanvoelt als je de situatie omdraait. Het zou bepaald vreemd overkomen als ik, zonder mezelf als kunstenaar of anderszins als publicist te afficheren, voortaan een pseudoniem zou gaan naar voetnoot1 ‘Goedemorgen bakker, ik, Multatuli, hij die veel geleden heeft, wens een brood!’ In het literatuurwetenschappelijke debat is er totnogtoe niet veel aandacht geweest voor pseudoniemen. (Van Zoggel ) Toch is het, z

Inhoudsopgave

Kader Abdolah in het Duits

Christiane Kuby

‘De adelaars’ is het verhaal dat me het meest is bijgebleven uit de eerste verhalenbundel van Kader Abdolah. De ademloze spanning die de auteur weet op te roepen en vast te houden in dit verhaal over een vader die met zijn zoon door de winterse bergen rijdt op zoek naar een graf voor zijn andere, door het regime vermoorde zoon. Het sneeuwlandschap herinner ik me, de dorpen in de nacht, de honden die de mannen verjagen, de eindeloze, wanhopige dwaaltocht. Totdat er acceptatie groeit, het inzicht dat er geen graf op een begraafplaats zal zijn, geen erkenning, alleen een graf in de bergen waarboven de adelaars cirkelen. Het was het eerste verhaal van deze schrijver, die politieke vluchteling uit het Iran van de ajatollah’s, dat ik las. De sprookjesachtige sfeer ging een verbond aan met de harde, realistisch geschetste situatie van mensen op de vlucht voor een moordend regime. ‘De adelaars’ staat voor mij aan het begin van mijn fascinatie met het proza van Kader Abdolah.

Het was Ad van Rijsewijk, de bevlogen redacteur van De Geus, die me tijdens een Vers voor de Pers attent maakte op deze nieuwe auteur en me twee verhalenbundels van hem meegaf. Ik was meteen verkocht.

Nog steeds ben ik van mening dat Abdolah een ‘ver

Kader Abdolah

Het was moeilijk om een afspraak te maken &#; is de agenda zó vol?

&#;Ja, het is erg druk. Ik geef continu lezingen. In bibliotheken, in kerken, in universiteiten maar ook voor het bedrijfsleven. Zo meteen geef ik een lezing voor belangrijke klanten van de Nederlandse Spoorwegen. Ik pas mijn betoog steeds aan aan het gehoor. Er zijn lezingen waar publiek geheel uit vrije wil naar toe gaat, en er zijn lezingen, zoals deze, voor wat ik maar noem &#;gedwongen&#; publiek. Voor cliënten van de NS is het heel belangrijk om wetenschap, kennis te hebben van de oorsprong van de islam. Conducteurs hebben contact met iedereen. Het is heel goed dat ze op de hoogte zijn van de inhoud en de oorsprong van de Koran&#;.

Zo las ik ook dat politieagenten van een politie-discrict om diezelfde reden korting kregen op De Koran/ De Boodschapper.

&#;Ja, prachtig toch?&#;

Uw eredoctoraat ontvangt u in Groningen vooral omdat u mildheid over de islam zou bewerkstelligen. Ziet u dat zelf ook zo?

&#;Zeker. Veel mensen zijn compleet verrast door de sprookjesachtige kant van de Koran. Ze associëren het boek vaak uitsluitend met geweld, terwijl dat slechts een deel van het verhaal is&#;.

Stel nu dat iemand uw Koran-vertaling leest, onder de indruk raakt en denkt: die islam, dat is

Kader Abdolah

door Ton Brouwers

1. Biografie

Kader Abdolah werd als Hossein Sadjadi Ghaemmaghami Farahani geboren op 12 november te Arak, Iran. Als oudste van zes kinderen groeide hij op in een welgestelde, streng islamitische omgeving. Zijn doofstomme vader was tapijtknoper, zijn oom een vooraanstaand imam en een van zijn voorouders dichter en premier van Perzië. Abdolah had naar eigen zeggen een eenzame jeugd. Hij werd geplaagd door godsdienstige twijfels, keerde zich al snel af van het islamitische geloof en ontwikkelde belangstelling voor westerse literatuur.

Van tot studeerde hij natuurkunde aan de universiteit van Teheran. In die jaren raakte hij actief betrokken bij de Fadaian, een marxistische ondergrondse studentenbeweging die zich verzette tegen het autoritaire beleid van de sjah en, na diens afzetting in , tegen het fundamentalistische bewind onder ayatollah Khomeiny. Na zijn studie was Abdolah enige tijd marineofficier en werkzaam als directeur van een emballagebedrijf. Ook bleef hij politiek actief en schreef onder meer twee journalistieke boeken die vervolgens verboden werden. Andere leden van zijn familie werden eveneens slachtoffer van het repressieve bewind in Iran: twee zussen zaten enkele jaren gevangen en zijn enige broer werd vermoord.