Rilke eenzaamheid
Blijven is nergens
Een geografisch getinte biografie
[Recensie] Rainer Maria Rilke werd in geboren in Praag en overleed in in Montreux. Al op jonge leeftijd viel zijn aanleg voor dichten en tekenen op. Een militaire opleiding liet bij hem een blijvend trauma achter; zijn gevoelige natuur was tegen deze sfeer niet bestand. Hij studeerde literatuur, kunstgeschiedenis en filosofie. Zijn lyrische gedichten schrijft hij in de Duitse taal, evenals verhalen en romans. Ook publiceert hij opstellen over kunst en cultuur en maakt hij vertalingen. Daarnaast behoren zijn briefwisselingen tot zijn oevre. Een bloemlezing van zijn poëzie verscheen onlangs in het boek van Piet Thomas Rainer Maria Rilke.
De auteur van het boek Blijven is nergens werd als tiener al gegrepen door de gedichten van Rilke. Hij deed vijf jaar onderzoek naar zijn poëzie en bezocht al de plaatsen waar Rilke gedurende zijn leven korte of langere tijd heeft gewoond of die hij heeft bezocht.
Reizen was belangrijk voor Rilke vandaar de boektitel Blijven is nergens, die aan een gedicht is ontleend. Rilke reisde graag: “Hij putte uit alle landen en regio’s waar hij verbleef, begroef zich in cultuurlandschappen vol herinneringen over het hele continent, in kasteelarchieven, buurtbegraafplaatsen, dorpsbibliotheken e
Een Rilke - Biografie
door Dr K.J. Hahn
Sinds R.M. Rilke aan het eind van het jaar overleden is, verscheen een schier onoverzienbare hoeveelheid publicaties in verschillende talen, hoofdzakelijk Duits en Frans, die zijn persoon, zijn leven, zijn werk en zijn gedachten interpreteerden en commentarieerden. Het zou een moeilijk werk zijn, om de geweldige bibliografie, die geleidelijk die van Dante, Shakespeare, Goethe en Vondel schijnt te evenaren, enigszins te rangschikken. Want, anders dan bij de grote dichters der wereldliteratuur, is nog geen vaste basis gevonden voor een werkelijk diepgaande en tegelijk stabiele Rilke-interpretatie. Men zoekt in alle boeken over Rilke naar die ene kern waaruit men alles: dit wonderlijke leven en dat mysterieuze, grootse werk zou kunnen verklaren. Het kan zeker niet ontkend worden, dat men bij dit zoeken vorderingen maakt, maar dit wil allerminst zeggen, dat men een definitief beeld van Rilke verworven heeft. Nog altijd is men aan het begin, nog altijd blijft het een voorzichtig tasten en angstvallig luisteren, bij de meest serieuzen der Rilke-kenners tenminste. Want de dichter van de Weise von Liebe und Tod des Cornets Christoph Rilke en van de Geschichten vom lieben Gott heeft heel wat mystieke vrouwelijke zielen aangetrok
Rainer Maria Rilke, de thuisloze
In Blijven is nergens. Het Europa van Rilke ontpopt Florian Jacobs zich als een inspirerende gids door leven en werk van Rainer Maria Rilke. Het is geen biografie in de eigenlijke zin van het woord, het is ook geen reisdagboek (Jacobs reisde Rilke achterna) of een essayistisch werk waarin Jacobs de betekenis van Rilkes werk tracht te duiden. Het is alles ineen, en die allesomvattende aanpak wringt nergens.
‘In plaats van plekken en landschappen die Rilke bekoorden op te zoeken, hadden we ook de mensen kunnen volgen die hem tot schrijven brachten […] Een boek dat het sociale leven van Rilke in zijn werken naspeurt, zou zich rangschikken naar personen, niet naar plekken. Rilkes werken laten zich evenwel doorgaans beter relateren aan een plek dan aan een persoon,’ schrijft Jacobs in zijn inleiding.
Waar ik schep ben ik waar
Jacobs weet heel aannemelijk te maken dat reizen het wezen uitmaakte van Rainer Maria Rilke, een wezen dat snakte naar esthetische ervaringen en indrukken, landschappen en steden. Rilke is een nomade, die op zijn twintigste Praag verlaat en sindsdien in feite alleen maar rondgetrokken heeft. Naar München, Parijs, Venetië, Algiers, Egypte, Rusland. Mannen en vrouwen kruisen zijn pad – Lou Salomé, Clara Westhoff (met wie
Meeslepende reis door het oeuvre van Rainer Maria Rilke en door het Europa van het fin de siècle.
Rainer Maria Rilke () is een van de grootste schrijvers van de twintigste eeuw. Gedurende zijn hele leven reisde de dichter door Europa. In zijn werk treffen we de vele landen die hij bezocht, hun culturen, landschappen, kastelen en steden. Filosoof en dichter Florian Jacobs reisde Rilke achterna, van Praag, München en Berlijn naar Parijs, Rome en Venetië. En natuurlijk naar het kasteel van Duino, waar Rilke begon te werken aan zijn beroemdste geschrift: De elegieën van Duino.
Blijven is nergens biedt een fascinerende kennismaking met Rilke, met zijn werk en met de wereld waarin zijn oeuvre tot stand kwam: het Europa van honderd jaar geleden. Dit literair-historische reisverslag gaat ook in op Rilkes levensopvatting dat de reis de belangrijkste handeling is: Rilke bloeide op als hij onderweg was, en verwelkte zodra hij zich lange tijd ergens moest ophouden. ‘De open wereld is de enige wenselijke wereld’, om met de grote dichter zelf te spreken.
Over de auteur
Florian Jacobs () is schrijver, dichter en filosoof. Hij is werkzaam bij de Internationale School voor Wijsbegeerte (