Biografie juliana recensie
Jonge Juliana plonsde in vijver van niets dan heerlijks
Column
Na al die ontsteltenis over prins Bernhard in de biografie van Juliana ging ik het boek ook maar eens lezen, en hoewel ik me stevig had voorgenomen om me te concentreren op Juul door de jaren heen, merkte ik al snel dat de figuur van Bernhard me toch meer boeide. Terwijl ik dat niet wilde, want ik vind Bernhard een vervelende man.
De rol van Bernhard boeide me overigens vooral in combinatie met Juliana: die tragische combinatie van een volleerde Duitse golddigger met een niet al te makkelijk huwbare, lompe prinses. Waarbij de Duitse golddigger, als het huwen eenmaal gelukt is, al gauw om de twee weken 'op reis' gaat met een sexy Engelse piloot zonder remmingen genaamd Pempe, en dat de rest van hun huwelijk blijft doen.
Maar goed, hoe erg ik Bernhard ook vind, ik moet toegeven dat ik - ik had de digitale versie van het boek - de stukken zónder Bernhard zo saai vond dat ik zijn naam intypte bij de zoekfunctie zodat ik alleen alinea's hoefde te lezen waarin hij voorkwam.
Gelukkig raakte ik ook, al was het wat op de achtergrond, gecharmeerd van Juliana, vanwege haar briefjes. Juliana schreef, zoals mensen vroeger wel vaker deden, vooral als ze eenzaam opgesloten zaten in een tochtig kasteel, nogal veel briev
Geen tijd verliezen. Jeanne Bieruma Oosting
Jolande Withuis, biografe van onder meer Juliana, schreef de biografie van kunstenares Jeanne Bieruma Oosting () die als vrouw in de kunst moest vechten tegen seksevooroordelen vanuit haar familie én vanuit de kunstkritiek.
‘Je kunt geen twee heren dienen,’ luidde het motto van kunstenares Jeanne Bieruma Oosting. Toen haar latere biografe Jolande Withuis in de jaren negentig bij haar thuis een aquarel kwam uitzoeken, was Oosting oprecht verbaasd dat Withuis zowel een (wetenschappelijke) carrière als een man had.
Oosting trouwde niet en koos voor de kunst. Dat was tegen het zere been van haar adellijke traditionele familie en dat lieten ze blijken. Terwijl haar broer en zus een ruime toelage kregen van hun schatrijke vader, moest Jeanne in een kasboekje elke aangeschafte postzegel verantwoorden. De relatie met haar moeder was complex: ze koppelde liefde aan vernederingen en terechtwijzingen en betuttelde Jeanne. Tot op hoge leeftijd schreef ze haar volwassen dochter voor welke kleding ze moest kopen en hoe ze zich moest gedragen.
Dat Jeanne er dus van huis uit aan gewend was dat genegenheid gepaard kon gaan met vernederingen, maakte dat ze in de liefde nogal eens over zich liet lopen. Die liefde vatte ze overigens niet enkel op
Was ‘gebedsgenezeres’ Greet Hofmans wel de kwade genius die koningin Juliana bespeelde?
Ze was een heks, een duivelin, een boosaardige vrouw en ‘een tweede Raspoetin die magische invloed zou hebben op het Nederlandse hof.’ Over gebedsgenezeres Greet Hofmans hadden de kranten tijdens haar leven geen goed woord over. Ze zou koningin Juliana in haar greep hebben gekregen. Ze zou een constitutionele crisis veroorzaakt hebben.
Hofmans had de gave om te genezen – zei ze zelf. Daarom werd ze bij de Oranjes uitgenodigd: prinses Marijke (later Christina) had een oogafwijking. Net als de Russische monnik Grigori Raspoetin een halve eeuw eerder, werd haar gevraagd het jongste kind van de koninklijke familie te genezen. En zoals Raspoetin de tsaar bespeelde, zo zou Hofmans Juliana bespeeld hebben.
Hofmans zou een huwelijkscrisis hebben veroorzaakt tussen Bernhard en Juliana. Ze zou de koningin pacifistische gedachten hebben ingefluisterd, die de Nederlandse relatie met de Navo negatief hadden beïnvloed. Tenminste: dat is wat het Duitse blad Der Spiegel in schreef, nadat Bernhard informatie had gelekt.
Zo werd een vrijwel onbekende gebedsgenezeres in één klap wereldberoemd. De beruchte ‘Hofmansaffaire’ was geboren. Juliana moest gedwongen breken met de vrouw in de grijze mantelpakj
'Juliana's leven is tragisch geweest'
Thuis in Zutphen ligt bij Jolande Withuis het manuscript van haar Juliana. Vorstin in een mannenwereld op de keukentafel. Het is de eerste wetenschappelijke biografie van koningin Juliana, maar ook een 'psychologiserend' publieksboek. Withuis (67) werkte zes jaar aan haar ruim achthonderd pagina's tellende onderzoek, dat donderdag wordt gepresenteerd in Amsterdam.
Het is heel treurig ja, deprimerend. En behoorlijk extreem
Wat een boek.
Ze schrikt even, bang dat de interviewer op de omvang doelt. Maar het gaat om de inhoud. Het huwelijk van Juliana met prins Bernhard was nog slechter dan we al wisten. Ze waren getrouwd van tot hun beider overlijden in Met dit boek wordt het beeld van deze lange echtelijke episode definitief gitzwart. 'Het is heel treurig ja, deprimerend. En behoorlijk extreem', zegt Withuis.
Hoe vat u haar leven samen?
'Er is niks gewoons aan Juliana. Een van haar problemen is een gebrek aan realiteitszin, in haar omgeving en bij haarzelf. Zij wilde altijd in de eerste plaats Juliana zijn en dat kon niet. Want ze moest ook koningin zijn. Dus prefereerde zij twee levenspaden, wat haar een wispelturige vrouw maakte. Ik wist van tevoren niet zoveel van haar, maar de conclusie is dat haar leven tragisch
Hebban recensie
Met Juliana. Vorstin in een mannenwereld heeft socioloog Jolande Withuis een prestatie van formaat neergezet. Dit persoonlijke portret van Juliana, met op de achtergrond de maatschappelijke veranderingen in Nederland in de twintigste eeuw, is in een bijzonder heldere stijl geschreven. Het is een wetenschappelijke biografie, voorzien van noten, literatuurlijst en bronvermelding, en tegelijkertijd is het voor een breed publiek geschreven. Het gaat over de veranderende rol van het koningschap, maar het gaat vooral over de ontwikkeling van een complexe en idealistische vrouw die haar eigen koers moest bepalen binnen de beperkingen van haar positie.
De grote verdienste van Jolande Withuis is, dat zij uit een veelheid van soms tegenstrijdige informatie, uit heel diverse bronnen afkomstig, tot een afgewogen en origineel oordeel komt over de persoon Juliana en de gang van zaken bij verschillende affaires tijdens haar koningschap. Toegang tot het Koninklijk Huisarchief kreeg Withuis niet, in tegenstelling tot Oranjehistoricus Cees Fasseur. Wel kreeg zij, bijvoorbeeld via dochters van vriendinnen van Juliana, veel bijzonder persoonlijk materiaal tot haar beschikking, zoals brieven waaruit zij kon citeren. Veel sleutelfiguren uit het